با گسترش فرهنگ دورکاری در ایران و افزایش مشاغل دیجیتال، بسیاری از شرکت‌ها بخشی از فعالیت‌های خود را به‌صورت غیرحضوری انجام می‌دهند. با این حال بزرگ‌ترین اشتباه کارفرمایان این است که تصور می‌کنند چون کارگر یا کارمند در محل شرکت حضور ندارد، پس نیازی به تنظیم قرارداد حرفه‌ای وجود ندارد. در حالی که واقعیت دقیقاً برعکس است. قرارداد دورکاری باید بسیار دقیق‌تر از قرارداد حضوری نوشته شود؛ زیرا نظارت مستقیم کارفرما کمتر است و در صورت بروز اختلاف، اثبات تعهدات کارگر یا کارفرما دشوارتر می‌شود.

در تمام پرونده‌هایی که در حوزه حل اختلاف کارگری و کارفرمایی بررسی شده، گفته می‌شود اگر قرارداد دورکاری به‌صورت رسمی نوشته نشده باشد، کارفرما امکان اثبات ساعات کار، نحوه انجام وظایف یا حتی کیفیت کار را ندارد. علاوه بر این، از نظر قانون کار، کارگر دورکار نیز مانند کارگر حضوری مشمول تمام حقوق و مزایا است؛ بنابراین قرارداد باید عاری از هرگونه ابهام باشد.

این نوع قرارداد معمولاً در کنار خدمات تنظیم قراردادهای کار، مشاوره بیمه تأمین اجتماعی و سیستم‌سازی منابع انسانی تهیه می‌شود تا تمام جنبه‌های حقوقی، بیمه‌ای و اجرایی کار به‌درستی پوشش داده شود.

قرارداد دورکاری چیست و چه تفاوتی با قرارداد کار حضوری دارد؟

قرارداد دورکاری قراردادی است که بر اساس آن کارگر وظایف خود را خارج از محل شرکت انجام می‌دهد و دستمزد خود را بر اساس توافق دریافت می‌کند. در این قرارداد محل انجام کار مشخص نیست، اما ساعات کار، نوع وظایف، نحوه ارائه گزارش و نحوه ارزیابی عملکرد باید دقیق‌تر از قرارداد حضوری تنظیم شود.

تفاوت‌های قرارداد دورکاری با قرارداد حضوری شامل موارد زیر است:

– کار در محل سکونت یا هر مکان مورد توافق
– نیاز به تعریف دقیق ابزار کار (لپ‌تاپ، اینترنت، نرم‌افزارها)
– تعریف واضح معیارهای تحویل کار
– تعیین دقیق ساعت پاسخگویی و دسترس‌پذیری
– امکان نظارت غیرمستقیم از طریق گزارش‌دهی

مزایای قرارداد دورکاری برای کارفرما

بسیاری از کارفرمایان به دلیل مزایای زیر به سمت دورکاری می‌روند:

– کاهش هزینه‌های دفتر، فضای کار و تجهیزات
– دسترسی به نیروی متخصص در سراسر ایران
– انعطاف در مدیریت پروژه‌ها
– حذف هزینه رفت‌وآمد و تأخیرهای ناشی از آن
– امکان استفاده از نیروی پاره‌وقت یا پروژه‌ای

در صورتی که قرارداد به‌درستی تنظیم شود، این مدل همکاری می‌تواند بهره‌وری سازمان را به‌شدت افزایش دهد.

مزایای قرارداد کار از منزل برای کارگر

کارگران نیز مزایای زیادی در قرارداد دورکاری دارند:

– عدم نیاز به رفت‌وآمد
– تعادل بهتر بین کار و زندگی
– امکان انجام پروژه‌های جانبی (اگر در قرارداد منع نشده باشد)
– کاهش هزینه‌های شخصی
– امکان همکاری با شرکت‌های شهرهای دیگر

اما نکته مهم این است که کارگر دورکار نیز همچنان «کارگر محسوب می‌شود» و تمام مزایای قانون کار شامل او می‌شود. بنابراین قراردادنویسی حرفه‌ای اهمیت ویژه‌ای دارد.

چه کسب‌وکارهایی باید قرارداد دورکاری رسمی تنظیم کنند؟

تقریباً تمام کسب‌وکارهایی که فعالیت غیرحضوری دارند باید قرارداد دورکاری داشته باشند، به ویژه سازمان‌هایی که قبلاً با مشکلات اختلافات کارگری مواجه بوده‌اند.

مشاغل خدماتی، دیجیتال و پشتیبانی

این گروه شامل مشاغلی مانند:

– اپراتور پشتیبانی
– کارشناس فروش تلفنی
– کارشناس CRM
– کارشناس دورکار اداری

در این موارد، گزارش‌دهی روزانه و تعیین KPI ضروری است.

مشاغل تولید محتوا، طراحی و فنی

مشاغلی مانند:

– طراح گرافیک
– تولیدکننده محتوا
– ویراستار
– برنامه‌نویس
– متخصص سئو
– مدیر شبکه اجتماعی

به دلیل خروجی‌محور بودن، نیاز به قرارداد دقیق دارند تا کیفیت و زمان تحویل کار قابل کنترل باشد.

در بسیاری از شرکت‌ها این مدل همکاری با سیستم منابع انسانی رسمی هماهنگ شده و در قالب مستندات شفاف اجرا می‌شود؛ موضوعی که از طریق خدمات گروه مشاوران پرهام قابل پیاده‌سازی است.

نمونه قرارداد دورکاری و کار از منزل (نسخه رسمی و قابل استناد)

در ادامه یک نمونه قرارداد دورکاری کامل، استاندارد و قابل استناد در مراجع اداره کار ارائه می‌شود. این نمونه فرمت پایه‌ای است که در پروژه‌های تنظیم قرارداد گروه مشاوران پرهام استفاده می‌شود. در صورت نیاز می‌توانید آن را با توجه به نیاز سازمان خود سفارشی‌سازی کنید.

مفاد ضروری که باید در قرارداد دورکاری حتماً درج شود

۱. ساعات کار و سطح دسترس‌پذیری

در قراردادهای حضوری، کنترل ساعت کار ساده است اما دورکاری نیازمند ثبت دقیق ساعات پاسخگویی، زمان‌های گزارش‌دهی و نحوه ارتباط است.
پیشنهاد می‌شود در قرارداد ذکر شود:

– کارگر در ساعات … تا … در پیام‌رسان سازمانی فعال باشد
– گزارش‌ها به‌صورت روزانه یا هفتگی ثبت شود
– ساعات جلسه‌های آنلاین از قبل مشخص شود

این موارد در پرونده‌های مرتبط با اختلافات کارگری اهمیت بسیار بالایی دارد.

۲. معیارهای سنجش عملکرد (KPI)

در دورکاری، کنترل کیفیت و سرعت کار دشوار است. بنابراین باید در قرارداد یا پیوست آن، KPI دقیق مانند:

– تعداد پروژه
– زمان تحویل
– کیفیت خروجی
– شاخص‌های ارزیابی عملکرد

تعریف شود.
این مدل مستندسازی معمولاً همراه با خدمات سیستم‌سازی منابع انسانی ایجاد می‌شود.

۳. بیمه و حقوق قانونی کارگر دورکار

بسیاری از کارفرمایان تصور می‌کنند کارگر دورکار مشمول بیمه نیست. اما قانون کار و تأمین اجتماعی صراحتاً اعلام کرده‌اند:

کارگر دورکار مانند کارگر حضوری مشمول بیمه و همه مزایا است.

در نتیجه کارفرما موظف است:

– کارگر را بیمه کند
– لیست بیمه را در سامانه ارسال نماید
– سابقه کار را به‌درستی درج کند

بی‌توجهی به این موضوع موجب جریمه بازرس تأمین اجتماعی می‌شود. برای جلوگیری از این خطا، برخی شرکت‌ها از خدمات مشاوره بیمه استفاده می‌کنند.

۴. قوانین امنیت اطلاعات (Data Security)

در دورکاری، خطر افشای اطلاعات بیشتر از حالت حضوری است.
بنابراین باید مفاد زیر حتماً درج شود:

– ممنوعیت ذخیره اطلاعات روی دستگاه شخصی
– الزام به استفاده از VPN سازمانی
– محدودیت ارسال فایل‌ها
– ممنوعیت افشای اسناد

توجه داشته باشید که در صورت عدم درج این موارد در قرارداد، کارفرما بر اساس قانون نمی‌تواند از کارگر خسارت دریافت کند.

۵. نحوه عودت تجهیزات

اگر شرکت لپ‌تاپ، مودم یا تجهیزات خاصی در اختیار کارگر بگذارد، باید صورتجلسه تحویل و عودت به‌صورت رسمی ثبت شود.
برخی شرکت‌ها این صورتجلسه را به‌عنوان «پیوست قرارداد» تنظیم می‌کنند.

ریسک‌های حقوقی قرارداد دورکاری برای کارفرمایان و کارگران

دورکاری در ظاهر ساده‌تر از کار حضوری است، اما از نظر حقوقی و قانونی پیچیدگی‌های بیشتری دارد. در بسیاری از پرونده‌های حل اختلاف کارگری و کارفرمایی مشاهده شده است که عدم تنظیم قرارداد دورکاری یا نقص در مفاد آن، باعث صدور آرای سنگین علیه کارفرما شده است. همچنین کارگران نیز در صورت نبود قرارداد دقیق، ممکن است حقوق قانونی خود را از دست بدهند.

مهم‌ترین ریسک‌های حقوقی قرارداد دورکاری عبارت‌اند از:

– عدم امکان اثبات ساعت و میزان کار انجام‌شده
– اختلاف بر سر کیفیت خروجی
– نبود سند معتبر برای تعیین وظایف
– عدم مستندسازی گزارش‌ها و KPIها
– احتمال تبدیل همکاری پروژه‌ای به رابطه کارگری
– مشکل در اثبات فسخ قانونی
– خطر جریمه‌های بیمه‌ای به‌دلیل عدم ارسال لیست

قرارداد دورکاری به‌صورت پیامکی یا شفاهی ارزش قانونی ندارد

بسیاری از شرکت‌ها توافق دورکاری را از طریق واتساپ، پیامک یا گفت‌وگوی تلفنی انجام می‌دهند.
اما طبق قانون کار:

همه قراردادهای کاری، اعم از حضوری و دورکاری، باید مکتوب باشند.

در غیر این صورت، کارگر در زمان شکایت می‌تواند ادعا کند:

– ساعت کار اضافه انجام داده
– کارفرما حقوق معوقه دارد
– وظایف خارج از قرارداد انجام داده

اداره کار نیز در نبود قرارداد رسمی، معمولاً به نفع کارگر رأی می‌دهد.

اختلافات رایج در اداره کار درباره دورکاری

در سال‌های اخیر با رشد دورکاری، پرونده‌های مربوط به این نوع قراردادها افزایش چشمگیری داشته است. رایج‌ترین اختلافاتی که در هیئت تشخیص مشاهده می‌شود عبارت‌اند از:

۱. اختلاف بر سر ساعت کار و اضافه‌کاری

چون کارگر در خانه کار می‌کند، معمولاً ثبت ساعت حضور ندارد.
بنابراین کارگر ادعا می‌کند:

– شب‌ها یا خارج از ساعت کاری کار کرده
– کارفرما او را مجبور به اضافه‌کاری کرده
– به‌صورت ۲۴ ساعته در دسترس بوده

اگر ساعات کاری در قرارداد یا الحاقیه شفاف نباشد، هیئت تشخیص معمولاً به نفع کارگر رأی می‌دهد.

۲. اختلاف بر سر کیفیت کار

در نبود KPI و گزارش‌دهی رسمی، کارفرما نمی‌تواند ثابت کند:

– کار تحویل‌داده‌شده ناقص بوده
– پروژه کیفیت مطلوب نداشته
– زمان تحویل رعایت نشده

در چنین حالتی معمولاً کارفرما مجبور به پرداخت کل دستمزد می‌شود.

۳. اختلاف بر سر فسخ و اخراج

مشکل جدی زمانی است که کارفرما بخواهد همکاری را پایان دهد.
اگر:

– شرح وظایف
– ساعات کار
– روند ارزیابی عملکرد
– اخطار کتبی
– دلایل فسخ

در قرارداد وجود نداشته باشد، کارگر می‌تواند شکایت کند و ادعا نماید که «اخراج غیرقانونی» شده است.

در نهایت کارفرما مجبور به پرداخت موارد زیر می شود:

– حقوق معوقه
– سنوات
– بیمه معوقه
– خسارت اخراج

نکات حیاتی بیمه‌ای در قرارداد دورکاری

یکی از اشتباهات بزرگ سازمان‌ها این است که فکر می‌کنند کارگر دورکار نیازی به بیمه ندارد.
در حالی‌که طبق قانون:

کارگر دورکار دقیقاً همان قوانین بیمه‌ای کارگر حضوری را دارد.

بازرسی تأمین اجتماعی و دورکاری

در بازرسی کارگاه (حضوری یا سیستمی)، اگر نام کارگر در لیست بیمه نباشد، کارفرما با مشکلات زیر مواجه می‌شود:

– مطالبه ۳۰٪ حق بیمه
– جریمه دیرکرد چندماهه
– جریمه عدم ارسال لیست
– الزام به پرداخت سوابق معوقه

بسیاری از شرکت‌ها در این شرایط از خدمات مشاوره بیمه تأمین اجتماعی استفاده می‌کنند تا از خطاهای بیمه‌ای و جریمه‌های سنگین جلوگیری شود.

اختلاف سابقه بیمه با قرارداد

اگر در قرارداد نوشته شود «کارگر دورکاری تمام‌وقت است» اما در لیست بیمه به‌صورت پاره‌وقت یا اصلاً بیمه نشده باشد، اداره کار این مغایرت را به ضرر کارفرما ثبت می‌کند.

نحوه صحیح فسخ قرارداد دورکاری

فسخ قرارداد دورکاری باید کاملاً مستند و قانونی انجام شود.
برخلاف تصور برخی مدیران، چون کارگر در خانه کار می‌کند، این‌طور نیست که بتوان رابطه همکاری را به‌راحتی پایان داد.

مراحل قانونی فسخ (طبق رویه اداره کار)

۱. **اخطار کتبی اول**
۲. **اخطار کتبی دوم با ذکر تخلف**
۳. **جلسه بررسی عملکرد**
۴. **ابلاغ فسخ قرارداد با مستندات**

در نبود این مراحل، فسخ غیرقانونی محسوب می‌شود.

ریسک فسخ بدون اخطار

اگر کارفرما ناگهانی همکاری را پایان دهد:

– کارگر می‌تواند درخواست بازگشت به کار کند
– هیئت تشخیص ممکن است کارفرما را مقصر اعلام کند
– کارفرما مجبور به پرداخت مزایا و خسارت می‌شود

برای جلوگیری از این مشکلات، فرم‌های اخطار، گزارش عملکرد و دلایل فسخ باید در کنار قرارداد نگهداری شوند.

چگونه اختلافات دورکاری را به حداقل برسانیم؟

راهکارهای کلیدی:

– قرارداد دورکاری دقیق و بدون ابهام
– تعیین KPI و روش ارزیابی عملکرد
– ثبت ساعات کار و گزارش‌دهی
– مستندسازی جلسات آنلاین
– تنظیم الحاقیه در صورت تغییر شغل یا حقوق
– ارسال لیست بیمه مطابق قرارداد
– استفاده از خدمات مشاوره‌ای حرفه‌ای

این رویکرد در شرکت‌هایی که از خدمات گروه مشاوران پرهام استفاده کرده‌اند، میزان اختلافات را به نزدیک صفر رسانده است.

جمع‌بندی: چرا قرارداد دورکاری و کار از منزل باید حتماً رسمی و حرفه‌ای تنظیم شود؟

دورکاری امروز به یکی از رایج‌ترین شیوه‌های همکاری در کسب‌وکارهای ایرانی تبدیل شده است. بسیاری از سازمان‌ها برای کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری، جذب نیرو از سراسر کشور و ایجاد انعطاف بیشتر به سراغ مدل کار از منزل رفته‌اند. اما نکته‌ای که بسیاری از مدیران منابع انسانی و کارفرمایان نادیده می‌گیرند این است که قرارداد دورکاری، به دلیل نبود نظارت مستقیم، حساس‌تر و پرخطرتر از قرارداد حضوری است. هر گونه ابهام، نقص یا فقدان مستندات در قرارداد، در زمان اختلاف، منجر به رأی به نفع کارگر می‌شود و کارفرما را در موقعیت پیچیده قرار می‌دهد.

در بررسی پرونده‌های اداره کار، مشاهده کرده‌ایم که حتی همکاری ساده دورکاری—مثل تولید محتوا، فروش تلفنی یا طراحی گرافیک—در صورت نبود قرارداد رسمی، می‌تواند به مطالبه حقوق معوقه، اضافه‌کاری، سنوات، بازگشت به کار یا جریمه بیمه‌ای سنگین منجر شود. این مشکلات تقریباً همیشه ناشی از یک موضوع ساده است:
عدم تنظیم قرارداد دورکاری حرفه‌ای و مکتوب.

استانداردهای یک قرارداد دورکاری حرفه‌ای

برای جلوگیری از اختلافات و ایجاد شفافیت، قرارداد دورکاری باید شامل موارد زیر باشد:

– تعیین دقیق ساعات کار و میزان دسترس‌پذیری
– شرح کامل وظایف و نحوه تحویل کار
– KPI و معیارهای ارزیابی عملکرد
– نحوه ثبت گزارش روزانه و هفتگی
– تعیین ابزار کار و تجهیزات مورد نیاز
– تعیین سطح امنیت اطلاعات و محرمانگی
– ثبت دقیق حقوق، مزایا و بیمه مطابق قانون
– تعیین نحوه فسخ، اخطارها و مهلت‌های قانونی

این موارد معمولاً در کنار خدمات تخصصی مانند تنظیم قراردادهای کار، مشاوره بیمه تأمین اجتماعی و سیستم‌سازی منابع انسانی ارائه می‌شود تا قرارداد نه‌تنها قانونی باشد، بلکه از نظر اجرایی نیز قابل پیاده‌سازی باشد.

چرا تنظیم قرارداد دورکاری را به گروه مشاوران پرهام بسپاریم؟

گروه مشاوران پرهام با سابقه طولانی در تنظیم قراردادهای کاری، ایجاد ساختارهای HR و تجربه در صدها پرونده اختلافات کارگری، یکی از تخصصی‌ترین مجموعه‌های ایران در زمینه قراردادهای دورکاری است. قراردادهایی که توسط این مجموعه تدوین می‌شود:

– مطابق با قانون کار و تأمین اجتماعی
– قابل دفاع در هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف
– منطبق با سیستم منابع انسانی سازمان
– دارای پیوست‌های امنیت اطلاعات و ابزار کار
– همراه با فرم‌های گزارش‌دهی و KPI

این قراردادها علاوه بر پوشش حقوقی، از نظر اجرایی نیز واقع‌بینانه و استاندارد هستند تا کارفرما بتواند مدیریت دورکاری را بدون دغدغه انجام دهد.

مزیت رقابتی گروه پرهام

– تنظیم قراردادهای سفارشی‌سازی‌شده متناسب با شغل
– ارائه چک‌لیست‌ها و فرم‌های HR برای مدیریت کار دورکار
– مشاوره بیمه‌ای برای جلوگیری از جریمه‌های تأمین اجتماعی
– پشتیبانی در صورت استعفا، فسخ یا اختلاف
– ارائه نمونه قراردادهای متعدد برای مشاغل مختلف
– امکان همکاری با شرکت‌ها در سراسر ایران

این خدمات با هدف کاهش ریسک اختلافات کاری و ایجاد شفافیت در روابط کارگر و کارفرما ارائه می‌شود.

برای تنظیم قرارداد دورکاری همین امروز اقدام کنید

اگر در سازمان خود نیروی دورکار دارید یا قصد دارید همکاری‌های غیرحضوری را توسعه دهید، بهترین کار این است که از همان ابتدا یک قرارداد حرفه‌ای و رسمی تدوین کنید تا از مشکلات حقوقی، بیمه‌ای و اجرایی جلوگیری شود.

برای دریافت مشاوره تخصصی و تنظیم قرارداد دورکاری اختصاصی برای سازمان خود، می‌توانید از طریق روش‌های زیر با ما در ارتباط باشید:

📞 **026-34444105**
📱 **09123639617**
📧 **info@parham-group.com**
📍 کرج، بلوار مطهری، روبروی اداره ارشاد اسلامی، برج نیکان، طبقه ۶، واحد ۲۲

مشاوره اولیه کاملاً رایگان است و تا زمانی که تمام نکات قرارداد روشن نشود، تنظیم نهایی انجام نمی‌شود.

جمع‌بندی نهایی

قرارداد دورکاری یکی از مهم‌ترین اسناد کاری در سازمان‌های امروزی است. این قرارداد نه‌تنها حقوق کارگر و کارفرما را مشخص می‌کند، بلکه از بروز اختلافات، هزینه‌های حقوقی و جریمه‌های بیمه‌ای جلوگیری می‌نماید. با یک قرارداد دقیق، شفاف و قابل دفاع، مدیریت دورکاری بسیار ساده‌تر و مطمئن‌تر خواهد بود.

اگر خواستار یک همکاری سالم، قانونی و شفاف هستید، از همین حالا تنظیم قرارداد دورکاری را به یک تیم تخصصی بسپارید.